Ligging :
Armslag :
Beenslag :
|
Op de buik
Gelijktijdige overhaal van de armen
Dolfijn-beenslag of schoolbeenslag
|
Inleiding
De armslag
De beenslag
De ademhaling
De hoofdbeweging
Veel gemaakte fouten bij het vlinderslag zwemmen
Inleiding
De vlinderslag is nog een betrekkelijk jonge zwemslag. Hij is ontstaan uit de schoolslag, doordat de
contrabeweging van de armen op een bepaald moment boven het water werd uitgevoerd. De armdoorhaal
werd verlengd in de richting van de heupen, terwijl aanvankelijk de schoolbeenslag gehandhaafd bleef.
Schoolslag en vlinderslag groeiden uit elkaar en de tijden die gezwommen werden eveneens. Daarom
is besloten om de slagen uit elkaar te halen, waarmee de vlinderslag als aparte zwemslag zijn intrede
deed. Dit gebeurde in 1952.
De Hongaar Tumpek was de eerste die de dolfijnbeenslag toepaste. Hierdoor werd de
verplaatsing veel meer continu. De vlinderslag is de op een na de snelste zwemslag. De verplaatsing
is minder continu dan de borstcrawl, door de gelijktijdigheid van de armbeweging. Ook de ligging is
minder ideaal, omdat er te veel in verticale richting bewogen moet worden.
Vlinderslag is een echte hoofdzaak. De vrij extreme hoofdactie ten opzichte van de romp is
zeer belangrijk. Het lichaam moet in voldoende mate deze beweging volgen om de wisselende
bol-hol-ligging goed aan te voelen. De timing van de hoofdbeweging op de armslag is
doorslaggevend. De timing van de ondersteunende beenactie moet goed passen op de bol-hol
vanuit de armslag en hoofdbeweging.
Vlinderslag is de enige slag waarbij de rug actief deelneemt aan de zwembeweging. Aan de
bewegingsmogelijkheden van de schouders, nek en rug worden eveneens hoge eisen gesteld. Een
relatief grote krachtsinzet is noodzakelijk; hierdoor is de slag ongeschikt voor lange afstanden.
De armslag
De armbeweging draagt in grote mate bij aan de snelheid waarmee gezwommen wordt :
- Er kan veel kracht ingebracht worden, doordat met twee armen tegelijk wordt doorgehaald
- De doorhaal is een lange beweging, van ver voor tot vlak bij de heup
- De stuwvlakken kunnen gunstig geplaatst worden; vergelijkbaar met de doorhaal van de
borstcrawlarmbeweging
- De doorhaal wordt gelijktijdig met beide armen gemaakt, waardoor afwijkingen van de
rechte (zwem-) lijn niet gemakkelijk ontstaan
- De overhaal vindt over het water plaats, waardoor er weinig weerstand wordt ondervonden.
De armslag is in een aantal fases in te delen :
- Insteekfase
- (Korte) glijfase
- Trekfase
- Duwfase
- Uithaal
- Overhaal van de armen
|
Inzet
Glijfase
Trekfase
Schouderas
Duwfase naar uithaal
|
1. Insteek
De inzet of de insteek vindt plaats op schouderbreedte of iets daarbuiten. Evenals bij de borstcrawl
worden de armen ingezet op ¾ van hun totale lengte, waarbij de pink omhoog gericht is. Het raken van
de waterspiegel is passief, maar het inzetten van een bepaalde houding een actief proces is.
De ellebogen zijn hoog.
2. Glijfase
De glijfase dient evenals bij de andere zwemslagen voor het kiezen van de juiste positie van de
stuwvlakken (lees: handen). Dit is het moment dat de handen het begin zoeken van de contactbaan en
bovendien wordt er op dit moment het diepen van de schouders iets ingezet.
3. Trekfase
Direct hierna begint de trekfase, waarin de eerste beweging iets zijwaarts naar buiten gericht is,
met andere woorden van de schouderlijn af. Tijdens het verloop van de trekfase worden de armen steeds
meer gebogen in de ellebogen en bovendien is de bewegingsrichting naar binnen naar de mediaanlijn
(de middenlijn van het lichaam). Aan het einde van de trekfase staan de stuwvlakken (armen en handen)
loodrecht op de bewegingsrichting en is er een hoek van ongeveer 90 graden in de ellebogen en bevinden
de handen zich onder de schouders. Dit komt allemaal overeen met de borstcrawl.
4. Duwfase
Op dit moment zal de trekfase overgaan in de duwfase. In de duwfase zal de elleboog, identiek als bij
de borstcrawl, langzamerhand gestrekt worden. De beweging is naar achteren gericht. Hier zal aan het
eind van de beweging een versnelling plaatsvinden. De armen zullen nooit geheel gestrekt zijn.
5. Uithaal
De ellebogen zullen het water al verlaten hebben als de handen het laatste deel van de duwfase
beëindigen. De handen zullen langs de heupen het water verlaten, nadat ze het laatste deel van de
contactbaan naar achteren (ten opzichte van de zwemrichting) hebben voltooid. De handpalmen zijn
naar achteren gericht (door de versnelling in de duwfase), waarna snel de handrug naar het water
wordt gedraaid.
6. Overhaal
De armoverhaal (ook wel de contrafase genoemd) vindt plaats met nagenoeg rechte, ontspannen armen.
Een lichte buiging in de ellebogen komt deze ontspanning ten goede. Het is een wijde, vlakke overhaal.
Ter hoogte van de schouderas zal de draaiing worden doorgezet, zodat de handpalm naar het water wordt
gekeerd. Het hoofd is al in het water voordat de armen worden ingezet.
Overhaal of de contrafase:
|
De armen zijn vrijwel recht met een lichte buiging in de ellebogen.
De handpalmen draaien tijdens de overhaal weer naar het wateroppervlak.
Het hoofd zet de beweging in, met andere woorden: het hoofd is te water voordat de armen
worden ingezet
|
De beenslag
De functie van de beenslag is zowel stabiliserend als stuwend. De vlinderslag beenbeweging is een
opeenvolgend op en neer bewegen van beide benen tegelijkertijd. De beweging bestaat uit een upbeat
(opslag) en een downbeat (neerslag), die vanuit de heupen wordt ingezet.
|
Downbeat:
Deze begint vanuit de bovenbenen/heupen op het moment dat de voeten
het hoogste punt bereiken. Er vindt een actieve buiging in het heupgewricht. De bovenbenen
bereiken hun diepste punt op het moment dat de onderbenen hu neerwaartse beweging nog niet
begonnen zijn; de buiging in de knie is nu het grootst. Op de neerwaartse beweging van de
bovenbenen volgt een neerwaartse beweging van de onderbenen. De nu volgende beweging van de
onderbenen wordt als een zweepslag uitgevoerd. De voeten zijn ontspannen. Tijdens het laatste
deel van de downbeat van de onderbenen beginnen de bovenbenen reeds met de upbeat. De voeten
bereiken hun diepste punt op het einde van de downbeat tegelijkertijd met de volledige strekking
van beide benen.
|
Upbeat:
De opslag of de liftende werking van de beenbeweging bij de vlinderslag is groter dat die van de
borstcrawl. De upbeat duurt twee keer zo lang als de downbeat en is een ontspanningsfase. De benen
worden vanuit de heupen omhoog gebracht en door de weerstand van het water gestrekt.
Doordat de beweging met beide bene tegelijk wordt uitgevoerd, gaan bij de downbeat de heupen omhoog.
Bij de upbeat, waarbij de benen weer gestrekt worden door de waterweerstand, gaan de heupen naar beneden.
De ligging verandert dus voortdurend van bol in hol en weer terug. De ligging is golvend. We kunnen twee
momenten ontdekken waarop een actief stuwende beenbeweging wordt ingezet :
- Ter hoogte van de inzet van de armen en
- vlak voor de uithaal van de armen, aan het einde van de duwfase.
Ad 1 :
Hier is de snelheid het laagst, dus hier dienen de benen primair als ondersteuning voor de voorwaartse
snelheid. Daarnaast is er op dit moment veel frontale weerstand en komt op dit moment van de inzet de
heupen omhoog.
Ad 2 :
De snelheid van de armen is op dit moment het grootst. De handen verlaten het lichaam en de reactie op
het lichaam is het dalen van de vlakke ligging.
De ademhaling
De ademhaling moet zich zeer precies inpassen in het slagritme, om zo weinig mogelijk storend te werken.
Een gunstig moment voor de inademing is, wanneer de schouders op het hoogste punt zijn en een lichte
hoofdheffing voldoende is om de mond boven water te brengen. Dit moment ligt aan het einde van de duwfase
– begin overhaalfase.
De uitademing vindt plaats tijdens de insteek-, trek-, en duwfase. De inademing geschiedt door de
mond; de uitademing door de neus en mond. Het beste is om slechts na iedere 2e armcyclus
adem te halen. Hierdoor wordt de frontale weerstand beperkt.
De hoofdbeweging
Het hoofd begint in de trekfase geleidelijk omhoog te komen en is het meest geheven tijdens de
inademing. Het wordt halverwege de overhaal weer tussen de armen gebracht, zodat een goede stroomlijn
een goede insteek mogelijk maakt. Op deze wijze ondersteunt het hoofd de golfbeweging, wat essentieel
is voor de vlinderslag
Veel gemaakte fouten bij het vlinderslag zwemmen
- Er wordt te weinig met het hoofd bewogen
- Het hoofd wordt te vroeg geheven voor de inademing
- De benen zijn zowel in de up- als downbeat gestrekt
- De benen worden in de knieën actief gebogen en gestrekt en niet in de heupen
- Er wordt met gestrekte armen doorgehaald
- Slepen van de armen door het water
- Stop bij de heupen
|